کیست تخمدان: تشخیص علائم و درمان

کیست تخمدان چیست؟
کیست تخمدان یک کیسه پر از مایع است که بر روی تخمدان‌ها یا درون آنها شکل می‌گیرد. بسیاری از این کیست‌ها بی‌خطر بوده و به طور طبیعی بدون نیاز به درمان ناپدید می‌شوند، اما برخی از آنها ممکن است علائمی را ایجاد کرده یا نیاز به درمان داشته باشند.

انواع کیست تخمدان

1. کیست‌های عملکردی (فیزیولوژیک)

این نوع کیست‌ها بخشی طبیعی از چرخه قاعدگی به شمار می‌روند و معمولاً بدون هیچ مشکلی ناپدید می‌شوند. این کیست‌ها شامل موارد زیر هستند:

– کیست فولیکولی: زمانی که فولیکول تخمدانی به جای آزاد کردن تخمک، به رشد خود ادامه می‌دهد.

– کیست جسم زرد: این کیست پس از تخمک‌گذاری ایجاد می‌شود و در صورت باقی ماندن، ممکن است مایع درون آن تجمع یابد.

2. کیست‌های غیرعملکردی (پاتولوژیک) این کیست‌ها ممکن است نیاز به درمان داشته باشند و شامل موارد زیر هستند

– کیست درموئید (تراتوم): حاوی بافت‌هایی نظیر مو، چربی یا دندان است.
– کیست آدنومای تخمدانی: از سلول‌های سطح تخمدان تشکیل می‌شود و ممکن است به اندازه‌های بسیار بزرگ برسد.
– اندومتریوما: ناشی از رشد بافت اندومتر در تخمدان است که می‌تواند منجر به درد شود.

علائم کیست تخمدان

درد در قسمت پایین شکم یا لگن (متناوب یا مداوم)
نفخ یا احساس سنگینی در شکم
تغییرات در چرخه قاعدگی
درد هنگام رابطه جنسی
تکرر ادرار یا مشکل در تخلیه مثانه

علائم خطرناک که نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند:

درد شدید و ناگهانی در شکم یا لگن
تب و استفراغ
سرگیجه یا ضعف (ممکن است نشانه پارگی کیست یا پیچ خوردگی تخمدان باشد)

علل ایجاد کیست تخمدان

عدم تعادل هورمونی
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
بارداری
عفونت‌های لگنی شدید
اندومتریوز

تشخیص کیست تخمدان

سونوگرافی (روش اصلی تشخیص)
آزمایش خون (برای ارزیابی سطح هورمون‌ها یا احتمال وجود کیست بدخیم)
لاپاراسکوپی (در شرایط خاص برای بررسی دقیق‌تر)

راه های درمان کیست تخمدان

مشاهده: در مواردی که کیست کوچک و بدون علامت است.
داروها: مصرف قرص‌های ضدبارداری ممکن است به کاهش احتمال تشکیل کیست‌های جدید کمک کند.
جراحی: در صورتی که کیست بزرگ باشد، علائم شدیدی ایجاد کند یا احتمال سرطان وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به انجام عمل لاپاراسکوپی یا لاپاراتومی باشد.

راه های پیشگیری از کیست تخمدان

معاینات منظم زنان
حفظ وزن متعادل
رژیم غذایی سالم (پرهیز از غذاهای فرآوری‌شده و مصرف فیبر زیاد)
کنترل هورمون‌ها و قاعدگی منظم

آیا کیست تخمدان خطرناک است؟

در بیشتر موارد، کیست‌های تخمدانی بی‌ضرر هستند و به طور طبیعی از بین می‌روند.
اما در برخی موارد، ممکن است باعث درد، پیچ‌خوردگی تخمدان یا حتی مشکلات باروری شوند.

کیست تخمدان چپ چیست؟

کیست تخمدان چپ یک کیسه مملو از مایع است که در داخل یا بر روی سطح تخمدان چپ شکل می‌گیرد. این نوع کیست معمولاً خطرناک نیست و به طور طبیعی از بین می‌رود، اما در برخی موارد ممکن است علائمی ایجاد کند یا نیاز به درمان داشته باشد.

علائم کیست تخمدان چپ

درد یا احساس فشار در سمت چپ پایین شکم
نفخ یا احساس سنگینی در شکم
تغییر در چرخه قاعدگی (تاخیر یا خونریزی نامنظم)
درد هنگام رابطه جنسی
تکرر ادرار یا مشکل در تخلیه مثانه

علائم خطرناک کیست تخمدان چپ که نیاز فوری به مراجعه دارند:

درد ناگهانی و شدید در سمت چپ شکم
تب و استفراغ
سرگیجه و ضعف
خونریزی غیرطبیعی

دلایل ایجاد کیست در تخمدان چپ

تغییرات هورمونی
تخمک‌گذاری و تشکیل کیست‌های عملکردی
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
عفونت‌های لگنی
اندومتریوز

راه های تشخیص کیست تخمدان چپ

سونوگرافی لگن (اصلی‌ترین روش تشخیص)
آزمایش خون برای بررسی وضعیت هورمونی یا احتمال بدخیمی
لاپاراسکوپی (در موارد مشکوک یا پیچیده)

آیا کیست تخمدان چپ خطرناک است؟

در بیشتر موارد، این کیست‌ها خودبه‌خود برطرف می‌شوند و مشکلی ایجاد نمی‌کنند. اما اگر باعث درد شدید، خونریزی غیرطبیعی یا مشکلات باروری شود، نیاز به بررسی پزشکی دارد.

کیست تخمدان هموراژیک چیست؟

کیست تخمدان هموراژیک نوعی کیست عملکردی است که به دلیل خونریزی داخلی درون کیست شکل می‌گیرد. این وضعیت معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که یک کیست فولیکولی یا جسم زرد به طور جزئی پاره شده و خون درون آن جمع می‌شود.

در بیشتر موارد، این نوع کیست به طور خودبه‌خود جذب می‌شود و نیازی به درمان خاصی ندارد، اما در برخی موارد ممکن است باعث درد یا عوارض جدی‌تری شود.

علائم کیست هموراژیک

درد در قسمت پایین شکم (به‌ویژه در سمت تخمدان درگیر)
احساس سنگینی یا فشار در لگن
تغییر در چرخه قاعدگی
لکه‌بینی یا خونریزی غیرطبیعی
درد هنگام رابطه جنسی

علائم خطرناک که نیاز به مراجعه فوری دارند:

درد ناگهانی و شدید در شکم یا لگن
افت فشار خون، سرگیجه و ضعف
تهوع و استفراغ شدید
خونریزی شدید واژینال

علل ایجاد کیست هموراژیک

تغییرات هورمونی
تخمک‌گذاری
مصرف برخی داروهای محرک تخمک‌گذاری
ورزش سنگین یا فعالیت ناگهانی

راه های تشخیص کیست هموراژیک

سونوگرافی لگن (اصلی‌ترین روش تشخیص)
MRI یا CT اسکن (در صورت نیاز به بررسی بیشتر)
آزمایش خون (بررسی کم‌خونی در صورت خونریزی شدید)

کیست تخمدان هموراژیک ۳۰ میلی‌متری چیست؟

کیست تخمدان هموراژیک نوعی کیست عملکردی است که به دلیل خونریزی درون کیست به وجود می‌آید. این وضعیت معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که یک کیست تخمدانی (معمولاً کیست فولیکولی یا جسم زرد) دچار پارگی شده و خونریزی داخلی در آن آغاز می‌شود.
کیست‌هایی با اندازه ۳۰ میلی‌متر (۳ سانتی‌متر) معمولاً به عنوان کیست‌های کوچک شناخته می‌شوند و در اکثر موارد بدون نیاز به درمان خاصی به طور خودبه‌خود بهبود می‌یابند.

آیا کیست هموراژیک ۳۰ میلی‌متری خطرناک است؟

در بیشتر موارد، این نوع کیست بی‌خطر است و بدون مداخله خاصی از بین می‌رود.
اگر علائم شدید، درد زیاد یا خونریزی غیرعادی دارید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

روش های درمان کیست هموراژیک ۳۰ میلی‌متری

مشاهده و پیگیری: در بیشتر موارد، این کیست طی ۶ تا ۸ هفته خودبه‌خود جذب می‌شود.
داروهای مسکن: مانند ایبوپروفن برای کاهش درد
استراحت و کاهش فعالیت سنگین: برای جلوگیری از پارگی کیست
جراحی (لاپاراسکوپی یا لاپاراتومی): در موارد نادر که کیست بزرگ‌تر شود، علائم شدید ایجاد کند یا پارگی و خونریزی داخلی رخ دهد.

کیست تخمدان ۶۰ میلی‌متری (۶ سانتی‌متر) چیست؟

کیست تخمدان به اندازه ۶۰ میلی‌متر به معنای وجود یک کیسه مایع در تخمدان به ابعاد ۶ سانتی‌متر است. این کیست ممکن است از نوع عملکردی (فیزیولوژیک) یا پاتولوژیک باشد. در بسیاری از موارد، کیست‌های عملکردی با این اندازه طی چند ماه به‌طور طبیعی ناپدید می‌شوند، اما در برخی موارد نیاز به ارزیابی و درمان دارند.

علائم کیست تخمدان ۶۰ میلی‌متری

درد در پایین شکم (یک‌طرفه یا دوطرفه)
احساس فشار یا سنگینی در لگن
نفخ یا تغییرات در حرکات روده
نامنظم شدن قاعدگی
درد هنگام رابطه جنسی

علائم خطرناک کیست تخمدان ۶۰ میلی‌متری که نیاز فوری به پزشک دارند:

درد ناگهانی و شدید در شکم یا لگن
تهوع و استفراغ همراه با درد
سرگیجه و ضعف (ممکن است نشانه پارگی کیست یا پیچ‌خوردگی تخمدان باشد)
خونریزی غیرطبیعی

علل ایجاد کیست تخمدان ۶۰ میلی‌متری

اختلالات هورمونی
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
اندومتریوز
بارداری
عفونت‌های لگنی

آیا کیست ۶۰ میلی‌متری خطرناک است؟

کیست‌های کوچک‌تر از ۵ سانتی‌متر معمولاً به‌طور طبیعی از بین می‌روند.
کیست‌های با اندازه بین ۵ تا ۷ سانتی‌متر نیاز به نظارت و انجام سونوگرافی مجدد دارند.
در صورتی که کیست موجب درد شدید، پارگی، پیچ‌خوردگی تخمدان یا احتمال بدخیمی باشد، ممکن است درمان دارویی یا جراحی ضروری باشد.

راه های درمان کیست تخمدان ۶۰ میلی‌متری (۶ سانتی‌متری)

کیست تخمدان به اندازه ۶۰ میلی‌متر یک کیست نسبتاً بزرگ به شمار می‌آید و بسته به نوع و علائم آن، ممکن است نیاز به نظارت، درمان دارویی یا جراحی داشته باشد.

داروهای هورمونی (قرص‌های ضدبارداری):

به جلوگیری از ایجاد کیست‌های جدید کمک می‌کنند.
اما کیست‌های موجود را از بین نمی‌برند.

مسکن‌ها:

ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کاهش درد
اجتناب از ورزش‌های سنگین که ممکن است باعث پارگی کیست شوند.

سخن پایانی

_ کیست تخمدان معمولاً خوش‌خیم است و به طور طبیعی از بین می‌رود. با این حال، نباید آن را نادیده گرفت، زیرا برخی از کیست‌ها ممکن است بزرگ شوند، علائم شدیدی ایجاد کنند یا نیاز به درمان داشته باشند.

_ سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب و کنترل استرس به تعادل هورمونی و کاهش احتمال ایجاد کیست کمک می‌کند.

_ اگر پزشک برای شما درمان دارویی یا پیگیری منظم توصیه کرده، حتماً آن را دنبال کنید. کیست تخمدان لزوماً خطرناک نیست، اما آگاهی، پیگیری و مراجعه به‌موقع به پزشک می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند.

مطالعه بیشتر