میگرن چیست؟ علائم، علل و روش‌های درمان میگرن

میگرن یکی از شایع‌ترین انواع سردردهاست که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری نه تنها باعث درد شدید می‌شود، بلکه می‌تواند زندگی روزمره افراد را به شدت مختل کند. در این مقاله، به بررسی کامل میگرن، علائم، علل و روش‌های درمان آن می‌پردازیم. اگر شما هم از میگرن رنج می‌برید یا می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره این بیماری کسب کنید، این مطلب را تا انتها بخوانید.

میگرن چیست؟

میگرن یک نوع سردرد شدید و ضربان‌دار است که معمولاً در یک طرف سر احساس می‌شود. این درد می‌تواند از چند ساعت تا چند روز طول بکشد و اغلب با علائمی مانند حالت تهوع، استفراغ و حساسیت به نور و صدا همراه است. میگرن یک بیماری عصبی است که می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و در برخی موارد، حتی ممکن است باعث ناتوانی فرد شود.

۱۱ نوع میگرن که باید بشناسید:

1. میگرن متداول یا بدون اورا (Aura) : بدون مقدمه بروز می‌کند. این نوع میگرن شایع‌تر است.
2. میگرن کلاسیک یا با اورا: در این نوع شخص نشانه ای قبل از وقوع سردردش دریافت می کند. به این نشان های هشدار دهنده “اورا” می گویند که می تواند شنیدن صداهای مبهم و یا دیدن نورهای سفید باشد. حتی برخی افراد در روزهای قبل از سردرد خمیازه های طولانی و مکرر می کشند. در این نوع از میگرن، فرد حدود ۲ تا ۶ ساعت درد شدیدی را در سر خود احساس می‌کند.
3. میگرن پیچیده: همزمان با سردرد میگرنی نوع دیگری از سردرد هم بروز می‌کند.
4. میگرن مزمن: این نوع از میگرن بیش از ۱۵ روز در ماه فرد را درگیر خود می‌کند و بیشتر از ۳ ماه طول می‌مکشد. یعنی فرد در بیشتر روزهای ماه دچار سردرد با فرکانس درد مختلف است.
5. میگرن چشمی: این نوع میگرن، سردرد بسیار شدید همراه با اختلال در بینایی است. میگرن چشمی گاهی منجر به کوری یکی از چشم‌ها یا نابینایی لحظه ای می‌شود. علائم میگرن چشمی دیدن نور سفید، تاری دید، عدم مشاهده قسمتی از میدان دید، است.
6. میگرن شکمی: این نوع میگرن معمولا در کودکان دیده می‌شود. این کودکان همراه با سردرد، مشکلات گوارشی نیز دارند و ممکن است دچار اختلال در رشد هم شوند.
7. میگرن حاد: در این نوع از میگرن، افراد گاهی تا دو هفته سردرد دارند. درد این افراد کمتر از درد میگرن مزمن است.
8. میگرن قاعدگی: این میگرن در دوران قاعدگی یا قبل از آن رخ می‌دهد. این نوع درد، همراه با حالت تهوع است. میگرن قاعدگی گاهی در دوران تخمک‌گذاری رخ می‌دهد.
9. میگرن بازیلر:  بازیلر نامش را از شریان بازلر مغز گرفته است که یکی از رگ های خونی مغز است. بازیلر تحت انقباضات و اسپاسم قرار می‌گیرد و فرد را دچار علائمی مانند؛ ضعف، لکنت، سرگیجه، وزوز گوش و تاری دید می کند.
10. میگرن وستیبولار: یا سرگیجه میگرنی که فرد دچار عدم تعادل و سرگیجه و مشکلات شنوایی و بینایی می شود. ممکن است این نوع بدون سردرد و فقط با سرگیجه باشد.
11. میگرن عصبی: میگرن عصبی از انواع شایع میگرن است که موجب بروز سردرد‌های ضربان‌دار می‌شود.

درد میگرن کجای سر است؟

سردرد میگرن می تواند در قسمت های مختلفی از سر اتفاق بیفتد و برای همه یکسان نیست. بسیاری از افراد دچار میگرن، از سردرد در ناحیه گیجگاه شکایت دارند. درد این ناحیه میتواند یکطرفه باشد و فقط یک گیجگاه را درگیر نماید و یا می تواند دوطرفه باشد.

گروه دوم از افراد دارای سردرد میگرن از درد در پیشانی شکایت دارند. درد این ناحیه ممکن است فقط محدود به پیشانی باشد و یا پایین تر آمده و چشمها را هم درگیر نماید.

منطقه دیگری که در سردرد میگرنی درگیر می شود، چشم ها است. فرد ممکن است از درد پشت کره چشم و یا درد در کل چشم شکایت نماید و حتی در اولین مراجعه، بعلت درد چشم، به متخصص چشم مراجعه کند.

یک محل دیگر سردرد میگرنی، در ناحیه سینوس های اطراف بینی است. این گروه از افراد ممکن است بدنبال وزش باد سرد، دچار درد در ناحیه سینوسها شوند و تصور کنند دچار سینوزیت هستند.

تشخیص سردرد میگرنی به عهده چه کسی است؟

تشخیص و درمان سردرد میگرنی تنها با مراجعه به پزشک متخصص مغز و اعصاب امکان پذیر می باشد. این تشخیص بر پایه سابقه ژنتیکی، نشانه های گزارش شده توسط بیمار و رد احتمال دیگر عوامل صورت می گیرد.

متداول ترین گروه بندی سردردهای میگرنی در بردارنده سردردهای فاقد پیش درآمد یا «اورا» می باشد. این سردرد، سابقا به عنوان میگرن معمولی از آن یاد می شد. به سردردهای با پیش درآمد میگرن کلاسیک نیز می گویند.

میگرن در برخی از افراد از زمان کودکی شروع می شود و در برخی دیگر تا ابتدای بزرگسالی بروز نمی کند. آمار و بررسی ها نشان داده است، زنان بیشتر از مردان به میگرن مبتلا می شوند. همانطور که گفته شد، یکی از عوامل مهم ابتلا به این عارضه سابقه خانوادگی است.

نشانه های سردرد میگرنی چیست؟

نشانه های سردرد میگرنی می توانند تا یک یا دو روز پیش از وقوع میگرن، خود را نشان بدهند. این فاز، تحت عنوان مرحله پیش‌نشانه در بین پزشکان معروف است. نشانه های این عارضه می تواند شامل موارد زیر باشد:

• میل شدید به خوردن و آشامیدن
• افسردگی
• پایین بودن سطح انرژی
• خمیازه های مکرر
• بیش فعالی
• تحریک پذیری
• احساس سفتی در ناحیه گردن
• و غیره

چنانچه میگرن فردی از نوع میگرن همراه با پیش درآمد یا اورا باشد، این نشانه ها را می توان قبل از وقوع میگرن مشاهده کرد:

• بروز مشکل در دید
• عدم درک کافی از محیط
• عدم تعادل در حرکت
• مشکل در صحبت کردن
• حس سوزن سوزن شدن در صورت، بازوها یا پاها

فرد قبل از حمله میگرن از دیدن شکل ها، نور یا لکه های روشن شکایت می کند. حتی بیمار ممکن است به صورت موقتی دید خود را نیز از دست بدهد.

پس از این مرحله، زمان حمله سردرد میگرنی فرا می رسد. این مرحله با سردرد شدید و طاقت فرسایی همراه است. نشانه های مرحله میگرن از یک تا چند روز طول می کشد و میزان شدت آن در افراد مختلف متفاوت می باشد.

حساس بودن به نور و صدا، احساس تهوع، داشتن سرگیجه و احساس ضعف، احساس درد در یک سمت سر یا قسمت جلوی سر یا طرفین و ناحیه گیجگاهها از جمله نشانه های حمله میگرن است.

این مرحله با ذق ذق کردن و نبض زدن شریان های گیجگاه همراه می باشد. بعد از اینکه حمله برطرف شد، احساس خستگی، ضعف جسمانی و افت انرژی به همراه سردردی گنگ و مختصر به فرد دست می دهد.

میزان شدت سردرد میگرنی چقدر است؟

معمولا بیمارانی که از سردرد میگرنی شکایت می کنند، آن را بدین شکل توصیف می کنند؛ دردهای میگرنی به همراه ضربان بوده و ذق ذق کردن در شریان های دو طرف سر احساس می شود. این درد سوراخ کننده و گاه کوبنده می باشد.

به طوری که بیمار در برابر آن احساس ناتوانی می کند. البته سردردهای میگرنی  می توانند به صورت خفیف نیز رخ بدهند. اینکه سردرد گنگ باشد یا شدید و طولانی مدت بستگی به سابقه ژنتیکی او دارد.

حتی این امکان وجود دارد که درد در قسمت های مختلف سر حرکت کند. در بیشتر مواقع میگرن تا چهار ساعت یا حتی بیشتر طول می کشد. چنانچه بیمار به درمان های خانگی و دارویی مقاوم باشد، امکان طولانی تر شدن این عارضه بیشتر می شود. طول بازه زمانی میگرن از یک ساعت تا یک هفته نیز گزارش شده است.

تهوع میگرنی چیست؟

بیشتر کسانی که از سردرد میگرنی شکایت دارند، دچار تهوع میگرنی می شوند. تهوع یکی از نشانه های این بیماری می باشد. حتی ممکن است کار به استفراغ نیز بکشد. این نشانه همزمان با شروع حمله اتفاق می افتد. با این همه، اغلب این نشانه ها نزدیک به یک ساعت پس از بروز سردرد رخ می دهند.

حس تهوع و استفراغ می توانند به اندازه سردرد، برای بیمار مشکلاتی به وجود آورند. اگر بیمار تنها حس تهوع داشته باشد، می تواند داروهایی را که برای میگرن تجویز شده است، استفاده کند. اما اگر فرد دچار استفراغ شود، مصرف دارو و قرص های مسکن برای او اثربخش نخواهد بود. تاخیر مصرف در دارو می تواند نشانه ها و طول مدت میگرن را افزایش دهد.

تهوع و استفراغ ناشی از سردرد میگرنی چگونه درمان می شوند؟

رای درمان تهوع و استفراغ ناشی از سردرد میگرنی پزشک متخصص مغز و اعصاب داروهایی برای بیمار تجویز می کند. این داروها تا حد زیادی از بروز تهوع و ایجاد حس استفراغ جلوگیری می کنند. فشار درمانی نیز برای درمان تهوع و استفراغ ناشی از سردردهای میگرنی توصیه می شوند.

فشار درمانی می تواند تهوع را در عرض نیم ساعت کم کند. پزشکان مغز و اعصاب همچنین می توانند به طور همزمان تهوع و استفراغ را بهبود داده و آن را درمان نمایند. معمولا نشانه های تهوع و استفراغ به همراه حمله میگرن برطرف می شوند. استفاده از داروهای پیشگیری کننده که به آن پروفیلاکتیک نیز می گویند در درمان تهوع و استفراغ تاثیر گذار هستند.

تست میگرن چیست؟

معمولا برای تشخیص سردرد میگرنی از دیگر انواع سردردهای رایج، پزشک متخصص مغز و اعصاب بررسی میگرن را به بیمار توصیه می کند. این تست با دریافت گزارش از سابقه ژنتیکی بیمار، پیشینه این بیماری در خانواده و معاینه دقیق فیزیکی همراه می باشد.

تصویر برداری نیز برای تشخیص حملات میگرنی مفید ارزیابی می شوند. سی تی اسکن، ام آر آی و موارد دیگر نیز برای بررسی و رد علل خطرناکتر مفید می باشند.

بهتر است بدانید، میگرن قابل حذف نیست اما با کمک مشاوره ها و راهنمایی های پزشک متخصص مغز و اعصاب می توان آن را مدیریت و کنترل کرد. دریافت مشاوره و کمک از متخصص می تواند به فرد کمک کند تا نشانه های کمتری از حملات میگرن را تجربه نماید.

علل و عوامل محرک میگرن

علت دقیق میگرن هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما عوامل مختلفی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند. برخی از این عوامل عبارتند از:

1. عوامل ژنتیکی: اگر یکی از اعضای خانواده شما به میگرن مبتلا باشد، احتمال ابتلای شما نیز افزایش می‌یابد.
2. تغییرات هورمونی: در زنان، نوسانات هورمونی به ویژه در دوران قاعدگی، بارداری یا یائسگی می‌تواند باعث بروز میگرن شود.
3. استرس و اضطراب: استرس یکی از شایع‌ترین عوامل محرک میگرن است.
4. رژیم غذایی: مصرف برخی مواد غذایی مانند پنیرهای کهنه، شکلات، قهوه و الکل می‌تواند باعث تشدید میگرن شود.
5. کم‌خوابی یا خواب زیاد: هرگونه تغییر در الگوی خواب می‌تواند باعث بروز میگرن شود.
6. عوامل محیطی: تغییرات آب و هوا، نورهای شدید و بوهای تند می‌توانند محرک میگرن باشند.

روش‌های درمان میگرن

درمان میگرن معمولاً شامل دو بخش اصلی است: درمان پیشگیرانه و درمان در زمان حمله. در ادامه به بررسی هر یک از این روش‌ها می‌پردازیم.

۱. درمان پیشگیرانه

هدف از درمان پیشگیرانه، کاهش تعداد و شدت حملات میگرن است. برخی از روش‌های پیشگیرانه عبارتند از:

• داروها: پزشکان بعضی از داروها را نیز برای پیشگیری از درد توصیه می‌کنند. مکمل‌های ویتامین B12، داروهای ضد افسردگی، داروهای مسکن التهابی و موارد دارویی دیگر که با توجه به منشا سردرد میگرنی برای فرد تجویز می‌شوند.
• تغییر سبک زندگی: کاهش استرس، ورزش منظم، خواب کافی و رعایت رژیم غذایی سالم می‌تواند به پیشگیری از میگرن کمک کند.
• طب جایگزین: روش‌هایی مانند طب سوزنی، ماساژ و یوگا نیز می‌توانند در کاهش دفعات حملات میگرن مؤثر باشند.
• ترک سیگار و الکل
• حذف نکردن وعده‌های غذایی در طول شبانه روز

۲. درمان در زمان حمله

هنگامی که حمله میگرن شروع می‌شود، هدف اصلی کاهش درد و سایر علائم است. برخی از روش‌های درمانی در زمان حمله عبارتند از:

• داروهای مسکن: داروهایی مانند ایبوپروفن، استامینوفن و ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد کمک کنند.
• داروهای تخصصی میگرن: تریپتان‌ها و ارگوتامین‌ها داروهایی هستند که به طور خاص برای درمان میگرن طراحی شده‌اند.
• استراحت در محیط تاریک و ساکت: استراحت در یک محیط آرام و بدون نور می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
• نوشیدن آب: کم‌آبی می‌تواند باعث تشدید میگرن شود، بنابراین نوشیدن آب کافی در طول حمله مهم است.

جراحی برای بهبود میگرن تا چه حد موثر است؟

گاهی اوقات پزشک متخصص مغز و اعصاب برای درمان سردرد میگرنی از شیوه های جراحی کمک می گیرد. هر چند که جراحی برای بهبود میگرن توسط سازمان کل غذا و داروی ایالات متحده آمریکا (FDA) تایید نشده است، اما روشی است که متخصصین مغز و اعصاب برای بهبود میگرن به کار می برند.

متخصص با هدف تحریک اعصاب و فشار زدایی از روی بخش محرک میگرن دست به جراحی می زند. خوب است بدانید، مراجعه به متخصص سردرد که دوره فلوشیپ این رشته را سپری کرده است، به خوبی می تواند بیماری شما را تشخیص داده و آن را درمان کند. جراحی که دارای فلوشیپ درد است، مدرک معتبری در این زمینه داشته و با انواع مختلف جراحی برای درمان میگرن آشنایی و تجربه کافی دارد.

درمان‌های خانگی برای میگرن

علاوه بر روش‌های درمانی پزشکی، برخی درمان‌های خانگی نیز می‌توانند به کاهش علائم میگرن کمک کنند. این روش‌ها شامل:

1. کمپرس سرد: قرار دادن یک کمپرس سرد روی پیشانی یا پشت گردن می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
2. نوشیدن چای زنجبیل: زنجبیل دارای خواص ضدالتهابی است و می‌تواند به کاهش حالت تهوع و درد کمک کند.
3. ماساژ سر و گردن: ماساژ آرام نواحی سر و گردن می‌تواند به کاهش تنش و درد کمک کند.
4. تنفس عمیق: تمرینات تنفسی می‌توانند به کاهش استرس و آرامش بدن کمک کنند.
5. روغن اسطوخودوس: بوی اسطوخودوس، خاصیت آرام‌بخش دارد. کافی است چند قطره روغن اسطوخودوس را روی یک دستمال ریخته و آن را بو کنید. یا مقداری از آن را در یک ظرف آب جوش ریخته و بخار آن را استنشاق کنید. ماساژ با روغن اسطوخودوس هم در کم کردن میزان درد میگرن موثر است.
6. روغن آویشن: ماساژ مقداری از روغن آویشن روی پیشانی نیز در کم شدن سردرد کمک می‌کند.
7. ریحان: این سبزی خوش عطر، خاصیت ضد درد دارد. با مصرف ریحان همراه با غذای روزانه، به کم شدن درد میگرن می‌توان کمک کرد. نوشیدن دمنوش ریحان نیز برای کنترل سردرد توصیه می‌شود.
8. سرکه سیب برای میگرن: سرکه سیب نیز این خاصیت شفا بخش سیب را دارد. ترکیب سرکه سیب با عسل و لیمو ترش، به کم شدن درد کمک می‌کند.
9. نمک دریایی: ترکیب آب، نمک دریایی و لیموترش، یک شربت موثر در کم کردن درد میگرن را بوجود می‌آورد.
10. نعناع: دمنوش برگ نعناع تازه همراه با عسل، یکی دیگر از نوشیدنی‎‌هایی است که برای کنترل درد میگرن توصیه می‌شود.
11. قهوه: کافئین موجود در قهوه، باعث کنترل درد میگرن می‌شود.
12. بابونه: این گیاه خاصیت بسیار زیادی برای تسکین دردهای التهابی دارد. دمنوش بابونه برای کم کردن درد میگرن توصیه می‌شود. به خصوص در زنانی که دچار میگرن قاعدگی هستند، دمنوش بابونه تاثیر بسیار زیادی در کم کردن این درد دارد.

برای درمان میگرن چه بخوریم؟ غذاهای مفید برای میگرن

درمان میگرن با رژیم غذایی مناسب امکان‌پذیر است.

از جمله رایج‌ترین مواد غذایی مضر برای میگرن شکلات، پنیر و قهوه است. اگرچه ممکن است نتایج مطالعات بالینی قابل تعمیم به عموم نباشد و این امکان وجود دارد که غذاهایی که باعث سردرد می‌شوند پس از چند بار مصرف، منجر به حملات میگرنی نشوند.

از سوی دیگر، غذاها یا نوشیدنی‌هایی که به بهبود سردرد‌های میگرنی کمک می‌کنند، ممکن است منجر به توقف یک حمله یا جلوگیری از پیشرفت آن شوند ولی این امکان هم وجود دارد که پس از چند بار مصرف هیچ تاثیری نگذارند. با این وجود، اگر مبتلاء به میگرن هستید مطمئناً برای شما مفید و جالب است که بدانید میلیون‌ها بیمار میگرنی به‌دنبال کدام رژیم غذایی برای سردردهای میگرن هستند.

سوالات متداول درباره میگرن

1. چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر میگرن شما به طور مکرر اتفاق می‌افتد یا به درمان‌های معمول پاسخ نمی‌دهد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. همچنین، اگر سردرد شما با علائمی مانند تب، تشنج، ضعف عضلانی یا تغییر در بینایی همراه است، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

2.درد میگرن چقدر طول می‌کشد؟

مدت زمان درد میگرن در افراد مختلف، متفاوت است. در گاهی بعد از ۴ ساعت آرام می‌شود و گاهی روزها فرد را اسیر خود می‌کند. این موضوع بستگی به فرد و شرایط جسمی او و میزان درگیری با میگرن و البته نوع میگرن او دارد.

3. آیا میگرن با بوتاکس درمان میشود؟

درمان میگرن مزمن از طریق بوتاکس میسر است.  باید توجه داشت که این نوع بوتاکس با نوع زیبایی آن متفاوت است و حتما باید با مشاوره و تجویز پزشک مغز و اعصاب صورت گیرد. در بوتاکس برخی از عصب مغز را بی حس می کنند.

در این شرایط، پزشک به اعصاب حس در گردن و صورت، بوتاکس تزریق می‌کند که تا میزان نسبتا زیادی درد میگرن را کاهش خواهد داد.

4. بهترین درمان میگرن کدام است؟

شاید نتوان به طور کلی گفت که هر کدام از این راه هایی درمان پیشنهادی برای شخص بیماری بهبودی کامل را به دنبال دارد. در هر کدام از روش ها میانگین بین ۳۰ الی ۷۰ درصد بهبودی صورت گرفته است. این بیماری ممکن است فعالیت های روزانه فرد را دچار اختلال کنند اما  شخص نباید به این دردها خو بگیرد و فکر درمان نباشد زیرا خطرات میگرن ممکن است جدی باشد. تحقیقات ثابت کرده اشخاص دارای این بیماری بیشتر در معرض ابتلا به بیماری سکته مغزی هستند.

به طور کلی بیماری میگرن علاوه بر سردرد همراه علائم دیگری است که آن را از سردردهای معمولی متمایز می کند برای تشخیص نوع آن و نوع داروی مصرفی باید به پزشک مراجعه کرد و سرخود دارو مصرف کردن ممکن است عوارض بدتری به دنبال داشته باشد.

اما در کل اگر به این بیماری دچارید سعی کنید بیماریتان را به خوبی بشناسید علائم پیش از وقوع درد را شناسایی کنید این علائم می تواند شنیدن صداهای مبهم و یا نور سفید و یا خمیازه کشیدن چند روز پیش از وقوع سردرد ها باشد. مدت طولانی به مانیتور و صفحات تلویزیون و گوشی موبایل خیره نشوید.دخانیات و مشروبات الکلی را حذف کنید . مصرف قهوه، چایی و شکلات های تلخ را کاهش دهید و مرتب ورزش کنید.

جمع‌بندی

میگرن یک بیماری شایع و ناتوان‌کننده است که می‌تواند زندگی روزمره افراد را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، با شناخت علائم، علل و روش‌های درمانی مناسب، می‌توان این بیماری را مدیریت کرد. اگر شما هم از میگرن رنج می‌برید، بهتر است با یک پزشک متخصص مشورت کنید تا بهترین روش درمانی برای شما تجویز شود.

امیدواریم این مقاله اطلاعات مفیدی درباره میگرن در اختیار شما قرار داده باشد. اگر سوالی دارید یا می‌خواهید تجربه خود را درباره میگرن به اشتراک بگذارید، در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.

مطالعه بیشتر