جرم‌گیری دندان: اهمیت، روش‌ها و مراقبت‌های پس از آن

سلامت دهان و دندان یکی از مهم‌ترین جنبه‌های سلامت عمومی است. جرم‌گیری دندان به عنوان یکی از روش‌های اصلی حفظ بهداشت دهان و دندان، نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان ایفا می‌کند. مصرف وعده‌های غذایی و نوشیدنی‌های روزانه ما موجب تجمع پلاک و جرم روی دندان‌ها می‌شود. هر چند مسواک زدن منظم می‌تواند به از بین بردن آن کمک کند، اما به هر حال ایجاد جرم روی دندان‌ها یک مساله رایج است که می‌تواند مشکلاتی جدی برای سلامت دندان و لثه ایجاد کند. جرم گیری دندان یک روش برای تمیز کردن دندان زیر خط لثه است. در این روش سطح روی دندان‌ها به‌طور عمیق برای محافظت از مینای دندان و لثه تمیز می‌شود. جرم گیری دندان یک فرایند ضروری و مهم است که به حفظ سلامت دهان و دندان‌ها کمک می‌کند. در این مقاله، به بررسی اهمیت جرم‌گیری، روش‌های انجام آن و مراقبت‌های لازم پس از جرم‌گیری می‌پردازیم.

فهرست محتوای این صفحه

• جرم دندان چیست؟

• جرم‌گیری دندان چیست؟

• علائم تشکیل جرم دندان

• علائم تشکیل جرم دندان در کودکان

• اهمیت جرم‌گیری دندان

• روش‌های جرم‌گیری دندان

• مراحل جرم‌گیری دندان

• جرم‌گیری دندان چقدر طول می‌کشد؟

• مراقبت‌های پس از جرم‌گیری

• عوارض احتمالی جرم‌گیری

• چه زمانی باید جرمگیری دندان انجام شود؟

• آیا جرم گیری دندان در منزل امکان‌پذیر است؟

• روش‌های جرم‌گیری دندان در خانه

• جرم گیری دندان با بیمه تکمیلی

• سؤالات رایج درباره جرم‌گیری دندان

• نتیجه‌گیری

جرم دندان چیست؟

جرم دندان (Dental Calculus) لایه‌ای سخت و رسوب‌شده از پلاک‌های دندانی است که به‌مرور زمان روی دندان‌ها و زیر خط لثه تشکیل می‌شود. پلاک دندان یک لایه نرم و چسبنده از باکتری‌ها و مواد غذایی است که اگر به‌موقع تمیز نشود، به جرم تبدیل می‌شود. جرم دندان نه‌تنها ظاهر دندان‌ها را ناخوشایند می‌کند، بلکه می‌تواند باعث بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان شود.

جرم‌گیری دندان چیست؟

جرم‌گیری دندان یک فرآیند دندانپزشکی است که طی آن جرم و پلاک‌های سخت‌شده روی دندان‌ها و زیر خط لثه از بین می‌روند. این کار به پیشگیری از بیماری‌های لثه، پوسیدگی دندان و بوی بد دهان کمک می‌کند. جرم دندان که به آن تارتار نیز گفته می‌شود، در اثر تجمع پلاک دندانی ایجاد می‌شود. پلاک دندانی لایه‌ای نرم و چسبنده از باکتری‌ها و مواد غذایی است که اگر به موقع تمیز نشود، به جرم تبدیل می‌شود.

علائم تشکیل جرم دندان

تشخیص جرم دندان در مراحل اولیه ممکن است دشوار باشد، اما با توجه به علائم زیر می‌توانید متوجه تشکیل جرم روی دندان‌های خود شوید:

۱. تغییر رنگ دندان‌ها

• علائم: لکه‌های زرد، قهوه‌ای یا سیاه روی دندان‌ها، به‌خصوص در نزدیکی خط لثه.
• توضیح: جرم دندان معمولاً به رنگ زرد یا قهوه‌ای است و به راحتی با مسواک زدن از بین نمی‌رود.

۲. بوی بد دهان (هالیتوزیس)

• علائم: بوی بد دهان که حتی پس از مسواک زدن و استفاده از دهان‌شویه نیز از بین نمی‌رود.
• توضیح: جرم دندان محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها ایجاد می‌کند که باعث بوی بد دهان می‌شود.

۳. خونریزی لثه‌ها

• علائم: خونریزی لثه‌ها هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان.
• توضیح: جرم دندان می‌تواند باعث التهاب لثه (ژنژیویت) و خونریزی لثه‌ها شود.

۴. التهاب و قرمزی لثه‌ها

• علائم: لثه‌های قرمز، متورم و حساس که ممکن است دردناک باشند.
• توضیح: جرم دندان باعث تحریک لثه‌ها و ایجاد التهاب می‌شود.

۵. احساس زبری روی دندان‌ها

• علائم: احساس زبری یا ناهمواری روی سطح دندان‌ها، به‌خصوص در نزدیکی خط لثه.
• توضیح: جرم دندان سطح دندان‌ها را ناهموار و زبر می‌کند.

۶. فاصله بین دندان‌ها و لثه‌ها

• علائم: ایجاد فاصله بین دندان‌ها و لثه‌ها (پاکت پریودنتال).
• توضیح: جرم دندان می‌تواند باعث تحلیل لثه و ایجاد فاصله بین دندان‌ها و لثه‌ها شود.

۷. حساسیت دندان‌ها

• علائم: حساسیت دندان‌ها به سرما، گرما یا شیرینی.
• توضیح: جرم دندان می‌تواند باعث تحلیل لثه و قرار گرفتن ریشه دندان در معرض عوامل خارجی شود.

۸. مشاهده جرم روی دندان‌ها

• علائم: دیدن لایه‌های سخت و رسوب‌شده روی دندان‌ها، به‌خصوص در قسمت پشتی دندان‌های پایین.
• توضیح: جرم دندان معمولاً در نواحی که کمتر با مسواک تمیز می‌شوند، مانند پشت دندان‌های پایین، تشکیل می‌شود.

علائم تشکیل جرم دندان در کودکان

• لایه‌ای زرد یا قهوه‌ای روی دندان‌ها
• بوی بد دهان
• خونریزی لثه هنگام مسواک زدن
• حساسیت دندان به غذاهای سرد یا گرم

اهمیت جرم‌گیری دندان

جرم‌گیری دندان به دلایل زیر اهمیت دارد:

1. پیشگیری از بیماری‌های لثه: جرم دندان می‌تواند باعث التهاب لثه (ژنژیویت) و در موارد شدیدتر، بیماری پریودنتال (التهاب بافت‌های اطراف دندان) شود.
2. جلوگیری از پوسیدگی دندان: جرم دندان محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها ایجاد می‌کند که می‌تواند به مینای دندان آسیب برساند.
3. بهبود بوی دهان: جرم دندان یکی از علل شایع بوی بد دهان است و جرم‌گیری به رفع این مشکل کمک می‌کند.
4. زیبایی دندان‌ها: جرم‌گیری باعث از بین رفتن لکه‌ها و رسوبات روی دندان‌ها و بهبود ظاهر آن‌ها می‌شود.

روش‌های جرم‌گیری دندان

جرم‌گیری دندان معمولاً توسط دندانپزشک انجام می‌شود و شامل دو روش اصلی است:

۱. جرم‌گیری دستی

• در این روش، دندانپزشک از ابزارهای دستی مانند قلم جرم‌گیری (Scaler) و کورت (Curette) برای برداشتن جرم از سطح دندان و زیر خط لثه استفاده می‌کند.
• این روش برای نواحی کوچک و حساس مناسب است.

۲. جرم‌گیری با دستگاه اولتراسونیک

• در این روش، از دستگاه اولتراسونیک استفاده می‌شود که با ارتعاشات سریع و پاشیدن آب، جرم دندان را از بین می‌برد.
• این روش سریع‌تر و راحت‌تر است و برای جرم‌های بزرگ و سخت مناسب می‌باشد.

۳. بروساژ و پولیش

• پس از جرم‌گیری، دندان‌ها با برس و خمیر مخصوص پولیش می‌شوند تا سطح آن‌ها صاف و براق شود. این کار به جلوگیری از تجمع مجدد پلاک کمک می‌کند.

مراحل جرم‌گیری دندان

1. معاینه اولیه: دندانپزشک دندان‌ها و لثه‌ها را بررسی می‌کند تا میزان جرم و مشکلات احتمالی را تشخیص دهد.
2. جرم‌گیری: جرم‌های روی دندان و زیر خط لثه با استفاده از روش‌های دستی یا اولتراسونیک برداشته می‌شوند.
3. بروساژ و پولیش: دندان‌ها صیقل داده می‌شوند تا سطح آن‌ها صاف و براق شود.
4. فلورایدتراپی: در برخی موارد، دندان‌ها با ژل یا وارنیش فلوراید درمان می‌شوند تا مینای دندان تقویت شود.

جرم‌گیری دندان چقدر طول می‌کشد؟

مدت زمان جرم‌گیری دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما به طور کلی:

• جرم‌گیری ساده: بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه
• جرم‌گیری عمیق (اسکیلینگ و روت پلنینگ): بین ۱ تا ۲ ساعت

عوامل مؤثر بر مدت زمان جرم‌گیری دندان

1. میزان جرم دندان: اگر جرم دندان زیاد باشد، زمان بیشتری برای تمیز کردن نیاز است.
2. تعداد دندان‌ها: جرم‌گیری تمام دندان‌ها زمان‌برتر از جرم‌گیری چند دندان است.
3. روش جرم‌گیری: جرم‌گیری اولتراسونیک معمولاً سریع‌تر از جرم‌گیری دستی است.
4. حالت لثه‌ها: اگر لثه‌ها ملتهب یا بیمار باشند، ممکن است نیاز به جرم‌گیری عمیق و زمان بیشتری باشد.
5. تخصص دندانپزشک: دندانپزشکان با تجربه معمولاً کار را سریع‌تر و با دقت بیشتری انجام می‌دهند.

مراقبت‌های پس از جرم‌گیری

پس از جرم‌گیری دندان، رعایت نکات زیر به حفظ سلامت دندان‌ها و لثه‌ها کمک می‌کند:

1. مسواک زدن منظم: روزانه دو بار با مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
2. استفاده از نخ دندان: حداقل یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنید تا پلاک بین دندان‌ها را از بین ببرید.
3. استفاده از دهان‌شویه: دهان‌شویه ضد باکتری می‌تواند به کاهش باکتری‌های دهان کمک کند.
4. رژیم غذایی سالم: از مصرف غذاهای شیرین و چسبنده خودداری کنید و میوه‌ها و سبزیجات تازه مصرف کنید.
5. مراجعه منظم به دندانپزشک: هر ۶ ماه یک بار برای معاینه و جرم‌گیری به دندانپزشک مراجعه کنید.

عوارض احتمالی جرم‌گیری

جرم‌گیری دندان معمولاً بی‌خطر است، اما در برخی موارد ممکن است عوارض زیر رخ دهد:

• حساسیت دندان به سرما و گرما (موقت و معمولاً پس از چند روز بهبود می‌یابد).
• خونریزی لثه (به‌خصوص اگر لثه‌ها ملتهب باشند).
• درد خفیف در ناحیه لثه و دندان‌ها.

چه زمانی باید جرمگیری دندان انجام شود؟

توصیه می‌شود جرمگیری دندان حداقل دو بار در سال انجام شود. اما در برخی موارد، ممکن است نیاز به جرمگیری زودتر و یا هر 6 ماه یک بار نیاز باشد. بهتر است با دندانپزشک خود در مورد زمان‌بندی مناسب برای جرم گیری دندان صحبت کنید.

آیا جرم گیری دندان در منزل امکان‌پذیر است؟

جرم گیری دندان چند وقت پیش و در زمان پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های ما با مواد طبیعی و در خانه انجام می‌شد. اما امروزه روش‌ها و دستگاه‌های جدیدی برای از بین بردن جرم دندان در خانه دسترس هستند. حقیقت این است که بهترین روش جرمگیری دندان روشی است که به دست یک دندانپزشک باتجربه و با تجهیزاتی خاص انجام شود. اگر به عکس‌های جرم گیری دندان قبل و بعد از انجام این کار نگاهی بیندازید، متوجه می‌شوید که سطح دندان بعد از جرم گیری کاملا تمیز می‌شود و دندان‌ها درخشندگی و سفیدی خاصی پیدا می‌کنند که این نتایج معمولا با روش‌های خانگی ایجاد نمی‌شود.

بنابراین پیشنهاد می‌شود جرمگیری را در مطب دندانپزشکی و زیر نظر پزشک انجام دهید تا هم سطح دندان‌ها به صورت عمیق تمیز شوند و هم مشکلی برای سلامت لثه‌های شما ایجاد نشود.

روش‌های جرم‌گیری دندان در خانه

۱. مسواک زدن صحیح و منظم

• نحوه انجام: روزانه دو بار با مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
• فواید: مسواک زدن صحیح به از بین بردن پلاک دندان و جلوگیری از تشکیل جرم کمک می‌کند.
• نکته: هر بار حداقل ۲ دقیقه مسواک بزنید و تمام سطوح دندان‌ها را تمیز کنید.

۲. استفاده از نخ دندان

• نحوه انجام: حداقل یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنید تا پلاک و ذرات غذا بین دندان‌ها را از بین ببرید.
• فواید: نخ دندان به تمیز کردن نواحی که مسواک به آن‌ها دسترسی ندارد کمک می‌کند.

۳. استفاده از جوش شیرین

• نحوه انجام: کمی جوش شیرین را با آب مخلوط کنید تا خمیری غلیظ به‌دست آید. این خمیر را روی مسواک بمالید و دندان‌ها را به آرامی مسواک بزنید.
• فواید: جوش شیرین به از بین بردن پلاک و سفید کردن دندان‌ها کمک می‌کند.
• نکته: این روش را بیش از یک بار در هفته انجام ندهید، زیرا ممکن است به مینای دندان آسیب برساند.

۴. استفاده از روغن نارگیل

• نحوه انجام: یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل را به مدت ۱۰-۱۵ دقیقه در دهان بچرخانید و سپس بیرون بریزید. دهان را با آب گرم بشویید.
• فواید: روغن نارگیل به کاهش باکتری‌های دهان و جلوگیری از تشکیل پلاک کمک می‌کند.

۵. استفاده از سرکه سفید

• نحوه انجام: یک قاشق چای‌خوری سرکه سفید را با نصف فنجان آب مخلوط کنید و از آن به عنوان دهان‌شویه استفاده کنید.
• فواید: سرکه سفید به از بین بردن باکتری‌ها و کاهش جرم دندان کمک می‌کند.
• نکته: این روش را بیش از یک بار در هفته انجام ندهید، زیرا سرکه می‌تواند به مینای دندان آسیب برساند.

۶. استفاده از پوست پرتقال

• نحوه انجام: پوست پرتقال تازه را به مدت چند دقیقه روی دندان‌ها بمالید یا پودر پوست پرتقال خشک‌شده را با آب مخلوط کنید و از آن به عنوان خمیر دندان استفاده کنید.
• فواید: پوست پرتقال حاوی ویتامین C و ترکیبات ضد باکتری است که به کاهش جرم دندان کمک می‌کند.

۷. استفاده از آلوئه‌ورا و گلیسیرین

• نحوه انجام: یک قاشق چای‌خوری ژل آلوئه‌ورا، ۴ قاشق چای‌خوری گلیسیرین گیاهی، ۵ قاشق چای‌خوری جوش شیرین و ۱۰ قاشق چای‌خوری آب لیمو را با هم مخلوط کنید. از این مخلوط به عنوان خمیر دندان استفاده کنید.
• فواید: این ترکیب به از بین بردن پلاک و جرم دندان کمک می‌کند.

۸. استفاده از دانه‌های کنجد

• نحوه انجام: یک قاشق غذاخوری دانه‌های کنجد را بجوید (بدون قورت دادن) و سپس با مسواک خشک دندان‌ها را مسواک بزنید.
• فواید: دانه‌های کنجد به عنوان یک لایه‌بردار طبیعی عمل می‌کنند و به تمیز کردن سطح دندان‌ها کمک می‌کنند.

جرم گیری دندان با بیمه تکمیلی

. جرم‌گیری دندان یکی از اقدامات ضروری برای حفظ سلامت دهان و دندان است. اما هزینه‌های دندانپزشکی می‌تواند برای برخی افراد سنگین باشد. خبر خوب این است که بیمه تکمیلی دندانپزشکی می‌تواند بخشی از این هزینه‌ها را پوشش دهد.

پوشش بیمه تکمیلی برای جرم‌گیری دندان

بیمه‌های تکمیلی دندانپزشکی معمولاً بخشی از هزینه‌های جرم‌گیری دندان را پوشش می‌دهند. اما میزان پوشش و شرایط آن بستگی به شرکت بیمه و نوع قرارداد دارد.

1. میزان پوشش هزینه

• برخی بیمه‌ها تا ۸۰ درصد هزینه جرم‌گیری را پوشش می‌دهند.
• برخی دیگر ممکن است سقف مشخصی برای خدمات دندانپزشکی در نظر بگیرند، مثلاً تا ۱,۰۰۰,۰۰۰ تومان در سال.

2. شرایط استفاده از بیمه تکمیلی

• مراجعه به دندانپزشک طرف قرارداد: بسیاری از بیمه‌ها فقط هزینه‌های دندانپزشک‌های طرف قرارداد خود را پوشش می‌دهند.
• تعداد جلسات مجاز: برخی بیمه‌ها فقط یک یا دو جلسه جرم‌گیری در سال را پوشش می‌دهند.
• ارائه قبض و مدارک: پس از انجام جرم‌گیری، باید قبض و مدارک لازم را به شرکت بیمه ارائه دهید تا هزینه‌ها بازپرداخت شود.

مراحل استفاده از بیمه تکمیلی برای جرم‌گیری دندان

1. بررسی پوشش بیمه: قبل از مراجعه به دندانپزشک، با شرکت بیمه خود تماس بگیرید و از میزان پوشش هزینه‌های جرم‌گیری مطلع شوید.
2. انتخاب دندانپزشک طرف قرارداد: از لیست دندانپزشک‌های طرف قرارداد بیمه خود، یک دندانپزشک معتبر انتخاب کنید.
3. مراجعه به دندانپزشک: پس از انجام جرم‌گیری، قبض و مدارک لازم را دریافت کنید.
4. ارسال مدارک به بیمه: مدارک را به شرکت بیمه ارسال کنید تا هزینه‌ها بازپرداخت شود.

سؤالات رایج درباره جرم‌گیری دندان

1. آیا جرم‌گیری دندان درد دارد؟

جرم‌گیری دندان معمولاً بدون درد است، اما ممکن است در نواحی حساس کمی ناراحتی ایجاد کند. در صورت نیاز، دندانپزشک از بی‌حسی موضعی استفاده می‌کند.

2. آیا جرم‌گیری دندان به مینای دندان آسیب می‌زند؟

خیر، جرم‌گیری دندان توسط متخصصین به‌درستی انجام می‌شود و به مینای دندان آسیب نمی‌زند.

3. چند وقت یک‌بار باید جرم‌گیری انجام داد؟

توصیه می‌شود هر ۶ ماه یک‌بار برای جرم‌گیری به دندانپزشک مراجعه کنید.

4. آیا همه بیمه‌های تکمیلی جرم‌گیری دندان را پوشش می‌دهند؟

خیر، پوشش خدمات دندانپزشکی بستگی به نوع قرارداد بیمه دارد. قبل از خرید بیمه، شرایط آن را به دقت بررسی کنید

5. آیا جرم‌گیری عمیق (اسکیلینگ و روت پلنینگ) تحت پوشش بیمه است؟

برخی بیمه‌ها جرم‌گیری عمیق را پوشش می‌دهند، اما ممکن است نیاز به ارائه مدارک پزشکی داشته باشید.

6. چگونه از پوشش بیمه تکمیلی مطلع شوم؟

با شماره پشتیبانی شرکت بیمه خود تماس بگیرید یا به وب‌سایت شرکت مراجعه کنید.

نتیجه‌گیری

جرم‌گیری دندان یک روش ضروری برای حفظ سلامت دهان و دندان است که به جلوگیری از بیماری‌های لثه، پوسیدگی دندان و بوی بد دهان کمک می‌کند. با رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک، می‌توانید از تشکیل جرم دندان جلوگیری کنید و لبخندی سالم و زیبا داشته باشید.

مطالعه بیشتر