تب کریمه کنگو چیست؟ و چه علائمی دارد؟

تب کریمه کنگو

تب کریمه کنگو (CCHF) یک بیماری ویروسی است که ناشی از ویروس کریمه کنگو می‌باشد. این بیماری عمدتاً از طریق گزش کنه‌های آلوده یا تماس مستقیم با خون و مایعات بدن حیوانات مبتلا به انسان منتقل می‌شود. معمولاً این بیماری در مناطق خاصی از جهان، از جمله آسیای مرکزی، شرق آفریقا و برخی نواحی جنوب شرقی اروپا مشاهده می‌شود.

ویژگی‌های ویروس تب کریمه کنگو

عامل ویروس: ویروس کریمه کنگو متعلق به خانواده نایروویریده است.

روش انتقال: این ویروس می‌تواند از طریق گزش کنه‌ها، تماس با خون و مایعات بدن حیوانات آلوده (مانند گاو، گوسفند و بز) و همچنین از انسان‌های مبتلا منتقل شود.

علائم تب کریمه کنگو

علائم تب کریمه کنگو معمولاً ۲ تا ۹ روز پس از تماس با ویروس ظاهر می‌شوند و شدت آن‌ها می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. در اکثر موارد، بیماری به سرعت پیشرفت کرده و در صورت عدم درمان، ممکن است به مرگ منجر شود. علائم این بیماری به صورت زیر است:

1. تب بالا

تب یکی از اولین علائم این بیماری است و معمولاً به سرعت به بیش از ۴۰ درجه سلسیوس می‌رسد. تب ممکن است با لرز، تعریق زیاد، و احساس ضعف عمومی همراه باشد.

2. درد عضلانی و درد مفاصل

درد شدید عضلانی، که به ویژه در پشت و اندام‌ها مشاهده می‌شود. مفاصل نیز ممکن است دردناک شوند، به طوری که حرکت آن‌ها دشوار گردد.

3. سردرد شدید

سردردهای شدید و مداوم یکی از علائم شایع تب کریمه کنگو است. این سردردها اغلب همراه با حس سنگینی در سر و عدم توانایی در تمرکز هستند.

4. ضعف و خستگی

ضعف عمومی بدن و خستگی شدید معمولاً در مراحل اولیه بیماری بروز می‌کند. بیمار ممکن است احساس کند که توانایی انجام فعالیت‌های روزمره خود را ندارد.

5. مشکلات گوارشی (تهوع و استفراغ)

تهوع، استفراغ، و دردهای شکمی از علائم رایج این بیماری هستند. ممکن است بیمار دچار اسهال یا یبوست نیز شود.

6. درد قفسه سینه و تنگی نفس

در مراحل پیشرفته‌تر، بیمار ممکن است دچار درد در ناحیه قفسه سینه و تنگی نفس شود. این علائم به دلیل مشکلات تنفسی و کاهش اکسیژن در خون است.

7. علائم خونریزی

خونریزی از لثه‌ها، دهان، بینی، و چشم‌ها یکی از ویژگی‌های متمایز این بیماری است. خونریزی ممکن است در ابتدا خفیف باشد، اما با پیشرفت بیماری شدت پیدا کرده و می‌تواند به خونریزی داخلی، خونریزی از دستگاه گوارش و ادرار  منجر شود. در برخی موارد، خونریزی شدید باعث ایجاد لکه‌های قرمز یا بنفش (پتشی) روی پوست می‌شود.

8. مشکلات عصبی

در برخی موارد، بیمار ممکن است دچار حواس‌پرتی، اختلالات شناختی، گیجی یا حتی کما شود. این علائم نشان‌دهنده تأثیر ویروس بر سیستم عصبی مرکزی است.

9. پیشرفت به مرحله شدید (دوره حاد)

در این مرحله، بیمار ممکن است دچار مشکلات متعدد شود که از جمله آن‌ها نارسایی کبدی، نارسایی کلیوی، کاهش فشار خون، و شوک است. خونریزی‌های وسیع و چندگانه می‌تواند منجر به مرگ شود.

تب کریمه کنگو در کدام استان ها وجود دارد؟

تب کریمه کنگو در ایران، به ویژه در استان‌هایی که دارای جمعیت بالای دام و فعالیت‌های دامپروری گسترده هستند، مشاهده شده است. این بیماری به دلیل انتقال از طریق کنه‌ها و تماس با حیوانات آلوده، بیشتر در مناطق با شرایط جغرافیایی خاص و دامداری رایج دیده می‌شود. استان‌های با خطر بیشتر شامل موارد زیر هستند:

1. استان کرمان

استان کرمان به خاطر وجود اراضی وسیع کشاورزی و دامداری، یکی از استان‌هایی است که بالاترین آمار ابتلا به بیماری تب کریمه کنگو را دارد.

2. استان هرمزگان

استان هرمزگان به دلیل فعالیت‌های گسترده در زمینه دامداری و وجود کشتارگاه‌ها، یکی از استان‌های پرخطر در معرض این بیماری به شمار می‌آید.

3. استان سیستان و بلوچستان

در این استان به علت شرایط جغرافیایی ویژه و دامداری‌های گسترده، موارد ابتلا به تب کریمه کنگو گزارش شده است.

4. استان فارس

استان فارس، به عنوان یکی از مناطق کلیدی در زمینه دامپروری کشور، در برخی سال‌ها مواردی از ابتلا به تب کریمه کنگو را گزارش کرده است.

5. استان خوزستان

به علت آب و هوای گرم و مرطوب و همچنین جمعیت زیاد دام، خوزستان یکی از استان‌های پرخطر محسوب می‌شود.

6. استان گلستان

گلستان نیز به دلیل دامداری‌های زیاد در برخی مناطق، در معرض خطر ابتلا به تب کریمه کنگو قرار دارد.

7. استان تهران

با اینکه استان تهران به اندازه برخی دیگر از استان‌ها در دامداری‌های گسترده فعالیت ندارد، اما به دلیل وجود کشتارگاه‌ها و جمعیت زیاد، در برخی مواقع موارد بیماری در این استان گزارش می‌شود.

8. استان‌های آذربایجان شرقی و غربی

این استان‌ها به دلیل فعالیت‌های کشاورزی و دامداری، در معرض خطر این بیماری هستند.

دلیل بروز تب کریمه کنگو در استان‌های ذکر شده:

فعالیت‌های دامداری و کشتارگاه‌های دام، به ویژه در فصل‌های گرم سال، از جمله عوامل اصلی شیوع تب کریمه کنگو در این مناطق به شمار می‌روند. علاوه بر این، گزش کنه‌های حامل ویروس در نواحی با پوشش گیاهی فراوان و خاک مرطوب نیز یکی از عوامل کلیدی در انتقال این بیماری است.

تب کریمه کنگو چگونه منتقل میشود؟

تب کریمه کنگو (CCHF) یک بیماری ویروسی است که عمدتاً از طریق تماس با خون یا ترشحات بدن حیوانات آلوده به ویروس، از جمله گاو، گوسفند، بز و شتر، منتقل می‌شود. علاوه بر این، این بیماری می‌تواند از طریق نیش کنه‌هایی که خون حیوانات مبتلا را می‌مکند، به انسان منتقل گردد.انتقال از فردی به فرد دیگر نیز امکان‌پذیر است، هرچند که کمتر شایع است و عمدتاً از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن فرد مبتلا (مانند خون، ادرار، بزاق و …) انجام می‌شود.

عوامل اصلی انتقال تب کریمه کنگو عبارتند از:

1: نیش کنه‌ها: کنه‌هایی نظیر Hyalomma که ویروس را از حیوانات مبتلا به انسان منتقل می‌سازند.

2: تماس مستقیم با حیوانات مبتلا: افرادی که با دام‌ها ارتباط دارند، مانند دامپزشکان یا کارکنان کشتارگاه، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

3: تماس با مایعات بدن فرد مبتلا: این امر ممکن است از طریق تماس با خون یا ترشحات فرد بیمار صورت گیرد.

آیا تب کریمه کنگو قابل درمان است؟

اگر فردی به تب کریمه کنگو مبتلا شود، پزشکان ممکن است از داروهایی نظیر ریباویرین” (Ribavirin) برای درمان استفاده کنند که در مراحل اولیه بیماری ممکن است مؤثر باشد. با این حال، درمان‌های حمایتی مانند مدیریت مشکلات خونریزی، اصلاح کمبودهای الکترولیتی و ارائه مراقبت‌های ویژه برای حفظ عملکرد ارگان‌ها نیز از اهمیت بالایی برخوردارند.

راه های درمان تب کریمه کنگو:

1: داروهای ضدویروسی: داروهایی نظیر ریباویرین (Ribavirin) ممکن است در برخی موارد مؤثر واقع شوند. این دارو به منظور کاهش بار ویروسی و

جلوگیری از پیشرفت بیماری به کار می‌رود. با این حال، هنوز اثربخشی آن در درمان تب کریمه کنگو به طور کامل تأیید نشده است.

2: درمان حمایتی: به دلیل اینکه این بیماری ممکن است منجر به خونریزی، نارسایی اعضای بدن و مشکلات جدی دیگر شود، بیمار نیازمند دریافت

مراقبت‌های حمایتی است. این مراقبت‌ها شامل:

3: جبران مایعات و الکترولیت‌ها

استفاده از داروهای ضدالتهابی به منظور کنترل تب و کاهش درد

انتقال خون و محصولات خونی برای افرادی که با خونریزی شدید مواجه هستند.

4: مراقبت‌های ویژه: بستری شدن در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) ممکن است برای بیماران با شرایط حاد ضروری باشد تا به کنترل مشکلات قلبی،

تنفسی و خونریزی کمک شود.

5: پیشگیری و کنترل: یکی از اصلی‌ترین روش‌های پیشگیری، جلوگیری از تماس با حیوانات آلوده و همچنین کک‌ها یا کنه‌ها است. به کارگیری لباس‌های محافظ، استفاده از دافع‌های حشرات و رعایت اصول بهداشتی مناسب در هنگام کار با حیوانات یا در مناطق پرخطر می‌تواند خطر ابتلا را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

راه های پیشگیری از مبتلا شدن به تب کریمه کنگو

1: مراقبت از تماس با حیوانات آلوده: افرادی که با حیوانات در ارتباط هستند (مانند دامداران، قصاب‌ها و کارکنان کشتارگاه‌ها) باید از دستکش،

ماسک و لباس‌های محافظ مناسب استفاده کنند.

2: کنترل کنه‌ها: به دلیل اینکه کنه‌ها ممکن است ویروس تب کریمه کنگو را منتقل کنند، استفاده از حشره‌کش‌ها و پوشیدن لباس‌های بلند و محافظ برای جلوگیری از نیش کنه‌ها بسیار مهم است.

3: پرهیز از تماس با خون یا ترشحات حیوانات آلوده: از تماس مستقیم با خون، بافت‌ها و ترشحات بدن حیوانات مبتلا خودداری کنید. همچنین، باید از مصرف گوشت‌های مشکوک یا گوشت‌هایی که به درستی پخته نشده‌اند، پرهیز شود.

4: آموزش و اطلاع‌رسانی: اطلاع‌رسانی به افرادی که در معرض خطر بیشتری هستند (مانند دامداران و کارکنان کشتارگاه‌ها) می‌تواند به کاهش

احتمال ابتلا کمک کند.

5: استفاده از واکسن: در حال حاضر، واکسنی برای انسان‌ها موجود نیست، اما واکسیناسیون دام‌ها می‌تواند به کنترل شیوع بیماری کمک کند.

6: پخت کامل گوشت: گوشت باید به طور کامل پخته شود و از مصرف گوشت خام یا نیم‌پز پرهیز کنید.

7: استفاده از وسایل ایمنی: افرادی که ممکن است با حیوانات یا ترشحات آن‌ها در تماس باشند، باید از وسایل حفاظت فردی نظیر دستکش،

ماسک و… بهره ببرند.

سخن پایانی

بیماری‌های ویروسی و باکتریایی متعددی وجود دارند که بین انسان و دام مشترک هستند. یکی از این بیماری‌های حاد، تب کریمه کنگو است که می‌تواند مشکلات جدی برای فرد ایجاد کند و در ۳۰ درصد موارد به مرگ منجر شود. انتقال این بیماری به سادگی انجام می‌شود و اگر در مراحل اولیه کنترل نشود، می‌تواند تعداد زیادی از افراد را تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری می‌تواند از طریق گزش کنه، تماس با دام آلوده، تماس با خون و ترشحات فرد بیمار و همچنین مصرف گوشت تازه دام مبتلا منتقل شود. با توجه به اینکه هنوز واکسنی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد، بهترین راهکار، رعایت اصول خود مراقبتی است.

مطالعه بیشتر